Yozgat ve Unesco “Prestij” listeleri

Yozgat, UNESCO üzerinden yerel yönetimiyle ve halkıyla kendini anlatacak, tanıtacak ve dikkatleri üzerine çekecek bir takım iş ve eylemlerde bulabilir. UNESCO’nun bazı programları hem kolay gerçekleşebilir olması hem de yararlı sonuçlarının görülmesi bakımından Yozgat tarafından benimsenebilir, hayata geçirilebilir.
UNESCO’nun kültürel veya doğal mirasın korunması, kültür, doğa ve eğitim üzerinden sürdürülebilir kalkınmanın sağlamasına yönelik çalışmalarını Yozgat ne yazık ki takip etmemekte, bu programların yarattığı imkânlardan yararlanmamaktadır.
UNESCO programlarının bir bölümü hükûmet, bir bölümü yerel yönetimler ve nihayet bir bölümü de Sivil Toplum Kuruluşları tarafından yönetilmekte ve yönlendirilmektedir. Yozgat, her üç mekanizmayı da harekete geçirerek bu programlara entegre olabilir.
Dünya Miras Listesi: Türkiye’nin 16’sı asıl, 69’u geçici listede olmak üzere 85 miras alanı arasında Yozgat’tan hiçbir yer yoktur. Bu liste tarihî eserleri ve sitleri içine almaktadır.Yozgat’ta Tavium’dan Çapanoğlu Camii’ne kadar bu listede yer alabilecek o kadar çok miras alanı var ki…
Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi: Bu listede 14 miras yer almakta, içinde sırf Yozgat’a ait değilse de Yozgat’ta da bulunan miraslar bulunmaktadır. Örneğin Çiğdem Günü, Nevruz; Arabaşı, Geleneksel Sohbet Toplantıları; yufka ekmek kültürü Lavaş ve Yufka, Yozgatlı Âşıklar, Âşıklık Geleneği içinde yer almakta ama bunların Sürdürülebilir Kalkınma içinde yorumu ve özellikle Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Hedefleri içinde değerlendirilmesi yapılamamaktadır.
Jeopark Listesi: UNESCO bu listede jeolojik oluşumları korumakta, bu alanları yerel yönetimlerle çalışarak “jeopark” ilan etmektedir. Aklıma Kazankaya Kanyonu geliyor ilk olarak.
MaB Biyosfer Rezervi: Bu liste flora ve fauna bakımından özellik ve önemi olan doğa harikalarını korumaktadır. Aklıma Yozgat Çamlığı, Akdağ ve Çekerek ormanları geliyor.
Dünya Belleği Kütüğü: Bu program insanlık için önemli yazma eserler, deprem, yangın, sel gibi doğal afetler veya savaş gibi yıkıcı etkilerle kaybolabilir tarihî vesikaları korumaktadır. Bu konuda Yozgat’ta yazma eser, fotoğraf koleksiyonu, plak koleksiyonu gibi miraslar aklıma geliyor.
Yaratıcı Şehirler Ağı: UNESCO’nun son dönemdeki en popüler programlarından biridir. Gaziantep mutfak alanında bu listeye girmiştir. Yedi farklı alanda Yaratıcı Şehir olmak mümkündür. Bunlar: Gastronomi, Film/Sinema, Tasarım, Edebiyat, Müzik, Zanaat ve Halk Sanatları ve Medya Sanatları. Yozgat, kendine uygun birini seçebilir ve üzerinde çalışabilir.
Öğrenen Şehirler: UNESCO’nun Hayat Boyu Öğrenme ve Herkes İçin Eğitim Programlarıyla ilişkili olup son dönemde Eskişehir bu programa katıldı, Konya’nın ise katılım süreci sürmektedir.
UNESCO Kürsüleri: Üniversitelerde kurulan bu kürsüler, uzman oldukları konularda UNESCO programlarını takip etmektedirler. Dünyada 700, Türkiye’de 11 kürsü bulunmaktadır. Bozok Üniversitesi’nde de böyle bir kürsü kurulabilir.
ASPnet Ağı: UNESCO’nun bu programı daha çok ortaöğretim kurumlarının UNESCO çalışmalarına katılımını öngörmektedir. Bu programda da Yozgat’tan herhangi bir okul bulunmamaktadır.
Sonuç olarak demek isterim ki, Yozgat’ın kültürel ve doğal mirasını koruması, gelecek kuşaklara aktarması, bunları sürdürülebilir kalkınma 2030 hedeflerine göre insanlığa ve turizme kazandırması için öyle dev yatırım, teşvik veya siyasi karar gerekmemektedir. Burada yerel yönetim, üniversite, sivil toplum ve halk birliği ve bilinci yetmektedir. Elbette UNESCO’nun yukardaki programları Yozgat’ın sorunlarını çözmeye yetmez ama güçlü bir bilinç ve işbirliği ortamı yaratabilir, sonrası sonra gelir.
Yeni yılınız kutlu olsun, hanenize Hızır uğrasın.