Kim bu tahta bavullu öğretmen? Kim olacak Cemil Sönmez. Cemil Sönmez, 93 yaşında bir delikanlı. Köy Enstitülü bir öğretmen.
Aslında Tahta Bavullu Öğretmen Cemil Sönmez’in bir kitabı. Bu kitap, Ekim 2023’te İzmir’de basılmış. Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Yayınları arasında yerini almış. Tam tamına 112 sayfa.
Cemil Öğretmen kitabını eşi Gülsen Hanım’a ithaf etmiş.
Cemil Sönmez, Tahta Bavullu Öğretmen’i “Meslektaşım Sayın Mustafa Topaloğlu’na Sevgiyle, Dostlukla…”notunu düşüp imzalamış ve bana göndermiş. İlgisine çok teşekkür ediyorum.
.
Cemil Sönmez, bu kitabında öğrencilik yıllarını, köy enstitüleri kapatılırken bu süreci ve öğretmenlik hayatını anlatıyor. Diyor ki Cemil Öğretmen:”Mordoğan İlkokulu’ndan mezun olduğumda eğitimimi sürdüreceğim hiçbir okul yoktu. Bugün dönüp geriye baktığımda hayatımın en önemli dönüm noktasının ilkokul öğretmenimin babama:’Cemil Köy Enstitülerinin sınavına girsin.’cümlesi olduğunu daha net görüyorum. Bu sınavla birlikte hayatım tamamen değişti. Yatılı olarak İzmir Kızılçullu Köy Estitüsünde başlayan eğitimim Adana Düziçi İlköğretmen Okulu diplomasıyla tamamlandı. Tahta Bavullu Öğretmen kitabım işte bu süreci ve öğretmenlik hayatımı anlatır.”
.
Tahta Bavullu Öğretmen'de Ön Söz’den sonra dört bölüm başlığı var. İlk iki bölüm: Tahta Bavul ve Tahta Bavullu Öğretmen. Sonraki bölümler: Emeklilik ve Hayatımda Bir Dönemin Kapanması, Büyükbaba Torunlarıyla…
Tahta bavul neden bu kadar önemli? Önemli çünkü altı yıllık eğitim bitiyor. Okul hayatı sonlanıyor. Marangozluk Dersinin son ödevi bir tahta bavul yapmaktır. Öğretmen adayı Cemil heyecanla işe koyulur. Alet edevat, malzeme…Hepsini hazırlar. Tahta bavulu özenle tamamlar ve yaptığı tahta bavulu kahverengiye boyar.
Okuldan ayrılırken iki kitap verirler Cemil Öğretmen’e. Nutuk ve Beyaz Zambaklar Memleketi Finlandiya. Bu iki kitabı itinayla tahta bavuluna yerleştirir. Ve okuldan ayrılır.
.
İlk görev yeri Mardin’dir. Midyat İlçesi Site Köyü İlkokulu’dur. Daha önce “Öğretmensiz köy” olarak bilinen Site Köyü artık “Öğretmenli köy” olmuştur. Burada iki yıl tek öğretmen olarak çalışır. Köylüyle iyi ilişkiler kurar.
.
Sonraki görev yeri Mersin, Mut ilçesi İbrahimli Köyü İlkokulu’dur. Ve oradan Tarsus Ulaş Köyüne geçiş. Ulaş’ta köy imamı Zeki Hoca sık görüştüğü kişiler arasındadır. Zeki Hoca ile ilgili bir yaşanmışlığı anlatıyor Cemil Öğretmen: ”Bir gün Zeki Hoca’yı oldukça sinirli ve suratı asık gördüm.
-Hayrola hoca, dediğimde olanca öfkesiyle:
-Sorma hoca, sorma… dedi ve devam etti. Nedir bu Ankara Radyosu’nun yaptığı? Böyle rezalet olur mu? Biz hem bu dünyada hem öbür dünyada Muhammed’e muhtaç olmayıp kime muhtaç olacağız?
Tam anlamıyla bir dokun bin ah dinle Zeki Hoca’dan. Bir yanlış anlaşılma olduğunu hemen fark ettim. Zeki Hoca dinlediği türküde ’Kadir Mevlam senden bir dileğim var / Beni muhannete muhtaç eyleme…’sözlerindeki son bölümü ‘Beni Muhammed’e muhtaç eyleme’ biçiminde anlamış, öfkesi ondanmış. Türkünün doğrusunu anlattığım zaman yürekten bir ‘Oh!’ çekti ve çok rahatladı. Sonraları (hocayı) her gördüğümde sorardım:
-Muhannete mi, Muhammed’e mi?
(Zeki Hoca) gülerek:
-Muhannete…derdi." (s.70)
.
Cemil Sönmez, askerlikten sonra Ankara Çamlıdere İlçesi Avdan Köyü öğretmenliğine atanır. Ankara’da değişik okullarda öğretmen ve idareci olarak çalışır. Otuz üç yıl hizmet eder milli eğitime ve emekli olur. Emeklilğinde okuma ve yazma çalışmalarına ağırlık verir. Bunun gerekçesini de şöyle açıklar: “Otuz üç yıl ilkokul öğretmenliği yaparak devlete olan borcumu ödemiş oldum. Ama ödenmeyen bir borcum daha vardı. Atatürk’e ve millete olan minnet borcum…”
.
Atatürk’ün özellikle insancıl yönünü araştırmaya başlar Cemil Öğretmen. Onu bir insan olarak duyguları, kaygıları , umutları ve idealleriyle genç kuşaklara anlatmayı amaç edinir. Ve peş peşe Atatürk’le ilgili kitapları yayınlanır. Bu kitaplar şunlardır: Atatürk ve Çocuklar, Atatürk ve Okuma Sevgisi, Atatürk’ün Annesi Zübeyde Hanım, Atatürk’ün Yetişmesi ve Öğretmenleri, Atatürk ve Çevre, Atatürk’te Edebiyat Sevgisi, Milletini Aydınlatan Başöğretmen ve Kurtuluş Savaşı Öğretmenleri, 23 Nisan’dan Bugünlere…
Ayrıca Tren Gelir Hoş Gelir ve Şiirli Tren adında iki kitabı vardır ki bu kitaplar Kültür Bakanlığınca Şiirli Tren-Tren Şiirleri Antolojisi adıyla yayınlanmıştır.
.
Kitabın son bölümünde torunları Özün Sönmez Dağdagül, Ilgım Coşar, Benan Kazdağlı, Sevi Sönmez ve Irmak Coşar’ın “Büyükbaba”larıyla ilgili yazdıkları yer almış. Torunlar Cemil Sönmez’e “Büyük” diyorlar. Bunu Ilgım Coşar’dan öğreniyoruz. Diyor ki Ilgım: ”Artık Büyük 91 yaşında(Şimdilerde 93). Hayat enerjisinden, öğrenme aşkından ve en önemlisi de barış arayışından kaybettiği hiçbir şey yok…Büyük, bildiğimiz gibi hâlâ zamana ve dünyaya meydan okuyor.” (s.106)
.
Bak, ben boşuna 93 yaşında bir delikanlı demedim Cemil Öğretmen’e. Hayat dolu biri. Kendisine kitaplarımı gönderdim. Altının kıymetini sarraf bilir. Kitaplarımı almış. Beni aradı: “Şiir gibi kitaplar öğretmenim. İlaç gibi geldi. Kitaplarını okuyorum.” dedi.
