HAK VE HAKİKATE TARAFTAR OLMAK

İnsan çok yönlü bir varlık olduğundan, her bir yönü ile meşgul olan bilim adamları onunla ilgili bir takım bilim disiplini ortaya koymuşlardır. (Anatomi, biyoloji, psikoloji vb.)

Söz konusu insan, karşılaştığı bir olay karşısında da tepkisini ortaya koyarken ve içinde bulunduğu halet-i ruhiye ile hüküm verirken çoğu zaman hata yapıyor, tarafgirliğini ortaya koyarken adalet duygusunu kaybedip zulme düşüyor.

Halbuki adalet: Zulmetmemek, her hak sahibine hakkını vermek, haksızları terbiye etmek ve insafla hareket etmek demektir. Her türlü davranışta ifrat ve tefritten sakınmak da adaletin şümulüne dahildir.

Şimdi gündemimizde birkaç konu var. Teferruatına girmeden burada birkaç cümleyle olayları tahlil edecek olursak;

Birincisi: Mesleği gazeteci olan bazı kişilerin yargılanmasında, yine bazılarının insaf ve adalet duygularından yoksun bir şekilde hareket ettiklerine şahit oluyoruz. Sanki bazı meslek gruplarının suç işleme imtiyazı varmış gibi, ya da dokunulmazlık zırhı onları da kuşatmış gibi ‘Ben onlara kefilim’ demek suretiyle hususi himayelerine almak tarzındaki ifadeler; hak, hakikat ve adalet kavramlarını zedeliyor.

İkincisi: TV’ de yayımlanan ‘Muhteşem Yüzyıl’ dizisindeki ihtişamı, ‘Harem’de gösterilenKanuni SultanSüleyman’ın bir başka önemli yönünü nazara vermek istiyorum.

Topkapı Sarayı’nın bahçesindeki meyve ağaçlarına zarar veren karınca hakkında, Şeyhül İslam Ebussuud Efendi’ye (Nazımla) şu fetvayı sorar:

(‘Dırahta ger ziyan etse karınca,

Günah var mıdır, anı kırınca?’ )*

O da:

‘Yarın Hakk’ın huzuruna varınca,

Süleyman’dan hakkın alır karınca,’ der.

Yine, Sultan Süleyman’ın akıncı beyi Gazi Bali Bey’e mektubundan birkaç satır:

‘Her iyiliğin kaynağı adalettir. Adil olmayanın elinden çıkan iş kötü iştir. Peygamberimiz, bir gün adalet yapmak yetmiş yıl nafile ibadet yapmaktan daha üstündür, buyurmuştur. Öyle insanlar vardır ki, ellerinde fırsat yok iken Salih, abid ve zahid görünürler, ellerine fırsat geçince Nemrut kesilirler. Hizmetinde kullandığın adamların dış görünüşlerine aldanma! Mala aşırı sevgi besleyenleri devlet hizmetinde kullanma! Çünkü onlar Allah’ın bana emanet ettiği halkı ezerler. Kıyamet gününde sorumlu ben olurum. Ey Gazi Bali Bey! Gelirlerim masraflarıma yetmez diye gam çekme, ne dileğin varsa benden iste. Sana emanet ettiğim askerlerimin ve vatandaşlarımın (Teb’amın) gençlerini evlat, ihtiyarlarını baba, yaşıtlarını da kardeş bil. Bilhassa fakirlere şefkat ve sevgi ile ihsan kapılarını aç!..’ (Reşat Ekrem Koçu, Osmanlı Padişahları Sh: 124)

Eğer meyve ağaçlarına zarar verdiğinde karıncanın öldürülmesi uygun mudur?