YOZGAT OKURU

KONUK YAZAR

DULKADİRLİ TÜRKMEN YEMEĞİ.!!!

Bazı kişiler tarafından ısrarla.!
“Arap Aşı, Ara Aşı” gibi adlarla anılan.! Arap mutfağına özgü bir yemekmiş gibi gösterilmeye çalışılarak, tezlerini hakim kılmak amacıyla Yüce Peygamberimizin de böyle bir yemek yediği söylemlerine konu olun Dulkadirli Türkmen yemeği.!

Yemeğin aslı.!
Dulkadirli Türkmen yurdu olan Bozok yaylasında yapılır. Başta Yozgat, Çorum, Kırıkkale, Kırşehir, Kayseri, Nevşehir, Sivas, Aksaray yöresi başta olmak üzere Dulkadirli yurtları ve XVIII. Yüzyıl zorunlu göçleri ile Rakka’ya yani, Kilis–Suriye bölgesi ile Afyon, Aydın, Uşuk, Eskişehir yöresine iskan edilmiş Dulkadirli Türkmenlerinin mutfak kültürünü oluşturur.!

Bu yemek.!
Yerlerin karla kaplı olduğu zamanlarda kanatlı av hayvanları ile yapılıp yenilir. Ve kaşıksız yenilemeyecek tek yemek türüdür.!
- Arap Ülkelerine kar yağmaması durumu.!
- Arap Ülkelerinde Avcılık kültürünün zayıf, hatta olmaması.!
- Araplarda geçen yüzyıllarda kaşık kültürünün bulunmaması.!
Yörede “Araba Aşı” adı ile anılan Dulkadirli Türkmen yemeğini “Arap Aşı” adı ile adlandırıp, Arap mutfağına özgü bir yemekmiş gibi sunmak afaki bir söylemden öte gidemedigini göstermektedir.!

Ara Aşı.!
“Araba Aşı” söcüğünün türetilmesi ile verildiği anlaşılan bu isim Bozok yaylasında ve hiçbir Dulkadirli yurdunda kullanılmaz.! Bu arada bir yapılan ve yenilen yemek türü değildir.! Konu içerisinde belirtildiği gibi karlı kış günlerinde köy odaları ve yahut aile ortamlarında yapılıp, küçük bir törenle yapılıp yenilen yemek türüdür.!

Bu Yemeği.!
Ara öğün, Ara yemek gibi göstermek söylemden öte gidemez.! Çünkü, bu yemeğin hamuru ile bol etli çorbasında doyum ve besin için fazlası ile yeterlidir.! Bu bilindiğinden Araba Aşı etkinliklerinde ayrıca bir çorba, ekmek ve yemek ikramında bulunulmuz.!

Yemeğin Geçmişi.!
Tarihte, köyün erişkin ve yaşlıları köy odasında toplanmış otururken gençleri ava çıkarlar. Karlama, diğer bir anlatımla koşuşturma adı ile anılan yöntemle keklik, tüfek, kapan, fak gibi malzemelerle diğer kanatlı hayvanları avlayıp getirirlerdi.
Gençler avda iken, köy odasında bekleyen erişkinler, avcılar gelene kadar hamuru pişirip, siniler içerisine dökerek soğuturlar. Dolayı ile hazırlamış olurlar. Avcıların getirdiği kanatlı avları orada temizlerler ve acılı sıcak çorba yapıp köy odasına kurdukları tabla (yer masası) lar ve yahut sinilerde yerlerdi.
Yakın geçmişimiz ve günümüzde, meşakkatli olduğundan dolayı insanlar ava çıkmaz; sıra düzeni ile bir komşuda toplanarak “Kaz (badı), hindi, tavuk, ördek” gibi kanatlı hayvanlarıyla yaparlar ve aile bireyleri ile birlikte yemektedirler.!
Hamur ve çorba olarak iki ayrı şekilde yapılmış bu yemeğin.! Hamuru, sadece “Un ve tuz” iken, çorbası “Kanatlı hayvan eti, yağ, acı biber, kavrulmuş un, salça, limon”dan oluşmaktadır.!

Yeme kuralı:
Hamur önceden yapılır, sinilere baklava kalınlığında serilir, soğumaya bırakılır. İyice soğuyunca baklava dilimleri gibi biraz büyük olarak kesilir. Sini ortasına çorba tabağı sığacak kadar bir daire şeklinde boşluk açılır, açılmış bu boşluğa sıcak çorba tabağı yerleştirilir.!

Sofraya gelmiş siniler, dolayı ile Araba Aşı etrafına insanlar otururlar. Ellerine aldıkları tahta kaşıkları ile önce sini üzerinde bulunan baklava dilimi gibi hamurdan alırlar. Hamurla dolu kaşığını sini-hamur ortasında bulunan çorba tabağına daldırırlar.!
Kaşığında bulunan hamurdan kalmış boşluğu çorba ile doldurur. Hamur ve çorba dolu kaşığı ağzına getirir, seri bir şekilde boşaltır.!

Yani, hamuru yutar.!
Kaşığına aldığı hamuru çorba dolu tabağın içerisine daldırınca düşürmemelidir. Eğer düşürürse, o kişinin acemliği olarak kabul edilir. Ve de düşüren kişi ceza olarak bir daha ki Araba Aşı ziyafetini yapmak zorundadır.
Yine, eğer kişi ağzına aldığı hamuru doğrudan yutamaz, çiğnemeye teşebbüs ederse o kişide toplumda gülünç duruma düşmüş ve bir daha ki Araba Aşı ziyafeti vermekle cezalandırılmış olur.

Yukarırda belirtilmeye çalışıldığı gibi Araba Aşı, Dulkadirli Türkmenlerine özgü bir kışa özgü bir yemek türüdür.! “Yoğurtlu Çılbır, Salçalı Çılbır, Elbasan Tava, Soğan Mıhlası, Pancar Mıhlası, Isbanak Mıhlası, Yuhka Ekmek Üzeri Bulgur Pilavı, Oğamaç, Hasıda Tatlısı, Pekmezli Oğamaç” gibi onlarca yemekten birisi.!

Tabi.! Şimdilik.?
Biliyorsunuz tarihi Türkmen Ekmeği Lavaş’ı, Ermenilere özgü diye diye Ermenilere kaptırdığımız gibi “Arap Aşı” adı diye diye bu Türkmen yemeğini Araplara kapırmazisek……

Bu vesile ile yöremizin tarih ve kültür unsurlarını gündemine alıp, makale ve kitaplarında yer vererek ilim camiasının hizmetine suna değerli bilim adamımız Oğuz hoca!ya teşekkürlerimi iletirim.

Araştırmacı Yazar
İsmail UÇAKCI
www.ismailucakci.com

08.12.2014
OKUR YORUMLARI
Yozgat'ta Günün Haberleri
YOZGAT'TA 5 GÜNLÜK HAVA DURUMU
hava durumu
YOZGAT İÇİN GÜNÜN NAMAZ VAKİTLERİ