YOZGAT MI BOZOK MU TARTIŞMASI ÜZERİNE

Son zamanlarda Güneydoğu Anadolu’daki birçok yerleşim yerinin adının değiştirilmesi gündemdedir. Aynı konu Yozgat için de ileri sürülmektedir. Bu konuda Yozgat gazetesinin bir okuyucu anketi de vardır. Konuyla ilgili farklı görüş ve düşünceler söz konusudur. Ben de burada kendi görüş ve düşüncemi açıklamaya çalışacağım.

Önce ilin adının tarihçesine kısa bir göz atalım: Bozok Yaylası içerisinde yer alan Yozgat’ın asıl adı “Bozok”tur. 1800’lü yıllara doğru bu adın yanı sıra Yozgat adı da söylenmeye başlamıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra 2. dönem Kütahya Milletvekili Cemil Bey tarafından verilen bir önergeyle “Yozgat” adı “Bozok” olarak değiştirilmiş, ardından 23 Haziran 1927’de Bozok Milletvekili Süleyman Sırrı (İçöz) Bey ve arkadaşlarının verdiği bir önergeyle de “Bozok” adı yeniden “Yozgat” olarak kabul edilmiştir. Yozgat adının nasıl olup da “Bozok”tan dönüştürüldüğü ve yeni adın bir bilimsellik taşımadığı konusunda birtakım savlar vardır. Bu tartışılabilir.

Şimdi gelelim bugüne. 1927 yılından bu yana “Yozgat” olarak anılan bu adla ilgili birtakım söylenceler (efsaneler) vardır. Yozgat’la ilgili pek çok şiirler, kitaplar yazılmıştır. “Yozgat” adı yüreklere kazınmıştır artık.

“Bozok” adı mı daha güzel ve uygundur yoksa “Yozgat” adı mı? Bence sorun bu değil. 1927’den bu yana kullanılan “Yozgat” adı herhangi bir tepki görmeden benimsenmiş ve günümüze dek gelmiştir. İnanıyorum ki çoğu Yozgatlı (Bakınız “Bozoklu” değil, “Yozgatlı” diyorum.) bu addan rahatsız değil. Çünkü doğduğundan beri bu adı duydu, onunla özdeşleşti.

Bir söz vardır, katılın ya da katılmayın: “Alışmış kudurmuştan beterdir.” Biz “Yozgat” adına alışmışız bir kez. Şimdi ortada fol yok, yumurta yokken ne oldu da kentin adı “Bozok” yapılmaya, bu konuda bir zemin oluşturulmaya çalışılıyor?... Tamam, “Bozok” adını yadsımıyoruz. Atatürk’ün de dediği gibi, “Bozok Yaylası’nın yiğit evlatları”yız. Bundan da rahatsız değiliz. Ama Yozgat adı ve Yozgatlılık içimize sinmiş bir kez. Onu birtakım zorlamalarla söküp atmaya çalışmanın ne anlamı var?...

Düşünüp taşınıyorum, kendimi zorluyorum; ancak bir türlü kabullenemiyorum “Yozgat” yerine “Bozok” demeyi. Kimi zaman da şeytanca düşünüyorum: Acaba Güneydoğu Anadolu illerindeki birtakım yerleşim yeri adların Kürtçe adlarla değiştirilmesini hoşgörmeye bir zemin mi hazırlanıyor? Yani, “Görüyorsunuz, biz yalnızca Güneydoğu Anadolu’daki bazı yerleşim yeri adlarının değil; halkın istediği tüm adların değiştirilmesinden yanayız.” havası mı yaratılmak isteniyor?

Ben “Yozgat” adının “Bozok” olarak değiştirilmesine şiddetle karşıyım. Bu, hiçbir zaman “Bozok” adına ve onun kökenine saygısızlık olarak algılanmamalıdır. Bozok Türkmenlerinden kaynaklanan bu ada saygım sonsuz. Ama böyle ulusalcı birtakım duyguları körükleyerek kentin adının değiştirilmesini içtenlikli bulmuyorum.

Bugün Yozgatlı olmaktan ve bu adı taşımaktan gurur duyan büyük bir kesim var. “Yozgat” adını “Bozok” olarak değiştirmenin kente ne katkısı olacak? Bununla uğraşılacağına ilin işsizlik, yoksulluk ve kalkınma sorunlarıyla uğraşılsa daha iyi olmaz mı? İlin adı “Yozgat” olmuş, “Bozok” olmuş neyi değiştirir ki?...

Yozgatlı, ekmek ve aş savaşı veriyor. İstihdam için fabrikalar bekliyor. Hava alanı ve hızlı tren istiyor. Yoksulluktan, geri kalmışlıktan kurtarılmanın özlemini taşıyor. Bırakın bu anlamsız çabaları. Halkın sorunlarına çözüm üretin. Köylünün, esnafın, işçinin, memurun, emeklinin beklentilerine yanıt verin, derdine çözüm olun. Gerisi boş.

16.04.2015