ÜÇ OSMAN

“Şimdi durup dururken nereden çıktı, kim bu üç Osman?” diyeceksiniz. Yeni kuşak pek bilmez bunları. Oysa bizim yaşımızdakiler için bilindik kişilerdi. Türkiye’nin gündemine oturmuş bu üç Osman’dan biri akademisyen, ikisi siyasetçiydi: Tarhana Osman, TIRT Osman, Asfalt Osman.

Geçenlerde bir televizyon kanalında beslenmeyle ilgili bir program izliyordum. Kanalda sağlıklı beslenmenin nasıl yapılacağı konusunda birtakım açıklamalar yapılıyordu. Son dönemde moda oldu zaten. Birçok televizyon kanalında bu tür programlar yapılıyor. Yeri gelmişken belirteyim, birbirinden güzel yiyeceklerle donatılmış bir masa çevresinde yapılan tartışmalar, tadımlar beni çok rahatsız ediyor. Yaşamı süresince böyle bir sofraya oturmak nasip olmamış milyonları düşününce rahatsızlık duymamak olanaksız. Yoksullarla alay ediliyor sanki. Açların, yeterli beslenemeyenlerin ağzı sulandırılıyor ekran başında.

Neyse konumuza döneyim. İzlediğim beslenme programı, bana birazdan sözünü edeceğim üç Osman’dan birini anımsattı. O zaman dedim ki kendi kendime: ” Osmanlardan birini anımsayıp diğer ikisini görmezden gelmek bana yakışmaz. Ben en iyisi üçünden de kısaca söz edeyim.”

Söz beslenmeden açılmışken Tarhana Osman’ı anlatmakla başlayayım: Tarhana Osman unvanıyla tanınan kişi, Doçent Doktor Osman Nuri Koçtürk’tür.

Osman Nuri Koçtürk, 1943’te Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesini Askeri Veteriner Hekim olarak bitirdi. 1949-1953 yıllarında ABD Missouri Üniversitesi’nde beslenme üzerine araştırmalar yaptı. 1953 yılından başlayarak Ankara Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak görevini sürdürdü. 1980 yılına kadar 2 bin makale, 63 kitap ve sayısız konferans ile halkı beslenme konusunda bilinçlendirmek için uğraş verdi.

1950’li yıllarda gıda terörüne savaş açtı. O dönemde özellikle ABD’nin dayattığı soya yağı, margarin gibi gıda maddelerine karşı zeytin, zeytinyağı ve tarhanayı savundu. Süt tozu kullanımına karşı çıkmasıyla dikkat çekti. Dış yardımlar ya da ucuz dışalım (ithalat) yoluyla yerli üretimin zayıflatılmasına karşı direndi. Sağlıklı beslenmek için halka sürekli tarhana yemeyi önermesinden dolayı Tarhana Osman olarak anılmaya başlandı.

Bir konuşmasında, “Günümüzde bir toplumu uysallaştırmak, yönetmek, entelektüel kapasitesini azaltmak, az düşünen bi¬reylerden oluşan bir toplum yaratmak için top ve tüfek gerekli değildir. Bunu beslenme politikalarını ele geçirerek barış içinde ve minnet duyguları ile başarabilirsiniz. Amerikan emperyaliz¬minin yaptığı budur.” diyerek beslenme alanındaki soğuk savaşa karşı uyarıda bulundu.

Gıda terörüne karşı verdiği uğraşı nedeniyle CIA’nın hedefi durumuna geldi. Ne yazık ki ülkemizde siyasi etkenlerle profesör yapılmadı, dışlandı, horlandı, hırpalandı, konuşmaları yayından kaldırıldı, kendisine suikast giriminde bile bulunuldu.

***
İkinci Osman; TIRT Osman unvanıyla anılan, uzun konuşmalarıyla, nüktedanlığı ve hazır cevapçılığıyla ünlenen siyasetçi Osman Bölükbaşı’dır.

Demokrat Parti’yle siyasi yaşama giren, Millet Partisi ile Cumhuriyetçi Millet Parti’sini kuran Osman Bölükbaşı, 1975’te TRT yayınlarının siyasilere eşit davranmadığı ve tarafsız olmadığı konularındaki eleştirileri üzerine TIRT Osman olarak adlandırıldı. Konuyla ilgili olarak, “TRT’nin partizanlığına karşı çıktım, adımızı TIRT Osman’a çıkardılar; hırtı (ahmak, anlayışsız, incelikten yoksun) çok olan memlekette varsın bir de TIRT olsun.” diyerek esprili bir yorum yaptı.

Saatlerce konuşma becerisine sahipti. Düzce’deki bir mitingde 8 saat 35 dakika, Meclis’te de 4,5 saat konuşmasıyla rekor kırdı. Düzce’deki konuşmasıyla ilgili olarak bir kamyoncunun akşamüstü kürsünün dibine gelip ona söylediği şu söz dikkat çekiciydi: “Beyim bu nasıl iştir? Sabah buradan kereste yükledim, konuşuyordun. Yükümü İstanbul'a boşaltıp geldim, halen konuşuyorsun...’’

Halk arasında Anadolu fırtınası olarak anılan Osman Bölükbaşı, siyaset tarihine geçen birbirinden ilginç sözlerin de yaratıcısıydı. İşte birkaç örnek:

Bölükbaşı’nın Kızılay’da dolmuş durağında beklerken kendini tanıyan bir vatandaşın, “Siz de mi dolmuş kuyruğunda sıra bekliyorsunuz?” sorusuna verdiği yanıt: “Ne yapalım yavrum? Zamanında cebimizi doldurmadık şimdi dolmuşu dolduruyoruz.”
***
“Zengini hayırsız evlat, memuru süslü avrat, siyasetçiyi kuru inat batırır.”***
"Eğitim cehaleti alır, eşeklik baki kalır"
***
“Hayatım boyunca bütün sektörleri tetkik ettim, en karlısının ‘din ticareti’ olduğunu gördüm.”
***
Kendi partisinden seçilip başka partiye geçen vekiller için, “Düğünü biz yapıyoruz, gerdeğe başkası ile giriyorlar.”
***
Üçüncü Osman; 1946’da Demokrat Parti’yle siyasi yaşama atılan, 1961’de Adalet Partisi’ne katılıp 1963-1973 yılları arasında İzmir Belediye Başkanı olarak görev yapan Osman Kibar’dır. Başkanlığı sırasında, İzmir’in yollarını o dönemde pek yaygın kullanılmayan asfaltla kaplattığı için Asfalt Osman unvanıyla anıldı.

1973 seçimlerinde CHP adayı İhsan Alyanak’a yenilerek etkin politikayı bıraktı. Kendisine, “Bu yenilgi nasıl oldu?” diye sorulduğunda, “Beni indiren İhsan Alyanak değil, Karaoğlan (Bülent Ecevit). Adam fırtına gibi. Karşısında dur durabilirsen.” demişti.

1960’lı yıllarda Yeni Asya’da muhabirlik yapan Necdet Yada’nın Osman Kibar’la ilgili bir anısı vardır. Bir bölümü şöyle: Osman Kibar, İzmir'in tüm yollarını asfaltlama seferberliğine girişmiştir. Yada, o sırada asfalt döken işçilerin yanındadır. Yoldan geçen iki kadından birisi, çorabına asfalt sıçrayınca işçilere söylenir: "Ayıp ayıp bu yaptığınız! Asfaltı döküyorsunuz, ama sağınıza solunuza hiç bakmıyorsunuz. Bak, çoraplarım perişan oldu! Bir de belediye başkanınızın soyadı Kibar. Neresi kibar bunun? Asfalt döküyor!.."

Osman Nuri Koçtürk 4 Nisan 1994’te, Osman Bölükbaşı 6 Şubat 2002’de Ankara’da; Osman Kibar da 4 Mart 1986’da İzmir’de öldü.

Bir döneme damgasını vuran “Osman”ları rahmetle anıyorum.

Kaynakça
1. Soner Yalçın, CIA’nın Hedefindeki Gıda Uzmanı: Tarhana Osman, 16 Kasım 2014,
2. Bayram Ali Akyüz, Tarhana Osman: (Doç. Dr. Osman Nuri Koçtürk),
3. Muhsin Durucan, Hemşehrim Osman Bölükbaşı,
4. Kırşehir Haber Türk, Osman Bölükbaşı’nın Tarihe Geçen Sözleri, 6 Şubat 2019,
5. Yavuz Donat, Asfalt Osman’dan Bugüne, 26 Aralık 2008,
6. Emlak Ansiklopedisi, Osman Kibar Kimdir?

18.03.2019