KUTSAL İSYANIN KAĞNILARI VE YOZGATLI NARSA NECİP HANIM

Değerli okurlar birkaç gün önce dünya tarihinin hayretler içinde kaydettiği 30 Ağustos zafer bayramımızı karışık hislerle ve övünç içinde kutladık.

Osmanlının son döneminde yaklaşık 200 yıl yenilgiden yenilgiye uğrayan, halkı yoksullaşan, topraklarının bir kısmına el konulan Türk halkının talihi, 26 Ağustos 1922'de Büyük Taarruz'la birdenbire tersine döndü. Bu zaferin kazanılmasında elbette birçok neden sayılabilir. Ama hiç kuşkusuz bunların başında Türklerin son yurtlarını da kaybetme ve batının kölesi haline gelme korkusuyla canını dişine takip emperyalizme karşı başlattıkları kutsal isyan gelir.

Yunanlıların 4.036 kamyonla yaptıkları asker, cephane, erzak taşıma ve 1.776 cankurtaranla yaptıkları yaralı ve hasta taşıma işlerini Türkler, sadece 298 kamyon 33 cankurtaran ile ama esas olarak arabalarla yapıyorlardı. 2.318 kağnı, 3.141 at arabası, 1.970 öküz arabası bu savaşın kahramanlarıydılar.
Öte yandan Kadınlar tarafından kurulan Müdafaa-i Vatan cemiyeti hem cepheye gitmiş kadınların kaderleri ile ilgileniyor hem de kadınların kağnı kollarında çalışmalarını organize ediyorlardı. İstanbul da İngiliz işgali atındaki kendi cephaneliklerimizden silah ve cephane çalan karakol isimli teşkilat, bunları Laz takalarına yükleyerek düşman gemilerinin devriye gezdiği Boğazdan ve Karadeniz den kaçırıp İnebolu limanına indiriyorlardı.

Çok uzaklardaki İstanbul limanından
Kaçak asker ceketi ve silah yükleyen Laz takaları
Hürriyet ve umut, su ve rüzgârdılar.

Takaların geldiğini haber alan Kahraman İnebolu halkı kadın, erkek, çoluk çocuk hemen limana iniyor gelen silah ve cephaneleri büyük bir hızla evlerine taşıyıp saklıyor sonra da kağnı kolları ile kışta, kıyamet’te yazın sıcağında Çankırı üzerinden Ankara’ya, oradan da Akşehir üstünde Afyon’a cepheye ulaştırıyorlardı.

Ayın altında öküzler
Sanki çok uzak ve küçük bir dünyadan gelmişler gibi ufacık kısacıktılar
Ve pırıltılar vardı hasta kırık boynuzlarında
Ve kadınlarımız birbirlerinden gizleyerek bakıyorlardı ayın altında
Geçmiş kafilelerden kalan öküz ve tekerlek ölülerine

İşte bu kadınlardan birisi. Cephane yüklü kağnıyı alıyor İnebolu dan yola koyuluyor.1921 kışında bir sabah askerler, Kastamonu şehitliğinin kapısında kağnı üzerine kollarını açarak kapanmış bir kadın buluyorlar. Biraz yaklaşınca donarak öldüğünü görürler. Boşlanan öküzleri tekrar kağnıya koşarken bir bebek ağlaması duyarlar. Karları süpürünce yorgan altında samana sarılmış top mermileri arasında kundağa sarılı bebeği görürler. Bir acı olayda Yozgat’ta yaşanmıştı. Yozgat mutasarrıfı Necip Bey de Çapanoğlu olayları nedeni ile Çerkez Ethem tarafından acele ile idam edilmişti. Hâlbuki Necip bey’in eşi Narsa Necip Hanım ve yardımcısı Fitnat Hanım, milli mücadelede Yozgatlı kadınların da katkıları olsun diyerek 16 Şubat 1920 tarihinde Sivas Anadolu kadınları Müdafaa-i Vatan cemiyetine bağlı Yozgat Müdafaa-i Vatan cemiyetini kurmuştu. Görevleri doğudan gelen silah ve mühimmatlar ile Yozgat halkının hazırladığı kavurma ve giyecekleri kadınların yönettiği kağnı kolları vasıtası ile Yozgat’a takriben 120 Kilometre uzaklıktaki Balişeyh’e kadar iletmekti. Ama ne yazık ki Çerkez Ethem, yargılamadan Necip beyi de hemen idam etmiş ve Narsa hanım genç yaşta dul kalmıştı. İşte mübarek Anadolu kadını. Atatürk, 30 Mart 1923 yılında bir konuşmasında tarihe geçen şu sözleri söylemişti. “Efendiler, dünyanın hiçbir milletinde, Anadolu köylü kadınının üstünde kadın çalışmasını zikretmeye imkân yoktur. Ve dünyada hiçbir milletin kadını, ben Anadolu kadınından daha fazla çalıştım. Milletimi kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar himmet gösterdim diyemez. Belki erkeklerimiz memleketi istila eden düşmana karşı süngüleriyle, düşmanın süngülerine göğüs germekle düşman karşısında bulundular, fakat erkeklerin teşkil ettiği ordunun zayıf kaynaklarını kadınlar işletmiştir. Memleketimizin var olma imkânını sağlayanlar kadınlarımız olmuştur ve olmaktadır. Kimse inkâr edemez ki, bu harpte ve ondan evvelki harplerde milletin hayat kabiliyetini ayakta tutan hep kadınlarımızdır. Onun için hepimiz bu büyük ruhlu ve büyük duygulu kadınlarımızı şükran ve minnetle taziz ve takdis ederiz.”

Bizim kadınlarımız,
Şimdi ayın altında kağnıların ve hartuçların peşinde
Harman yerine kehribar başaklı sap çeker gibi
Aynı yürek ferahlığı ve aynı yorgun alışkanlık içindeydiler
Ve on beşlik şarapnelin çeliğinde ince boyunlu çocuklar uyuyordu
Ve ayın altında kağnılar yürüyordu
Akşehir üstünden Afyona doğru.

Kağnılarımız, Kurtuluş Savaşı'nın simgesi gibidir. Birçok zafer anıtında kağnı bulunmasının nedeni budur.

Kaynak; Genelkurmay Başkanlığı, Türk İstiklal Harbi, İkinci Cilt, 6. Kısım, 2. Kitap, s. 13



Yazarın notu; 30 Ağustos zafer bayramını aynı gece onuncu yıl marşı eşliğinde ve uzun süren bir havai fişek gösterisi ile Silivri de gözyaşları içinde kutladık. Tören sonunda Cumhuriyete sahip çıkan gençlere teşekkür eden Silivri Belediye Başkanı Sayın Özcan Işıklar binlerce kişi tarafından ayakta alkışlandı. Binlerce teşekkür Sayın Başkan.

02.09.2013