DİYARBAKIR'DA 4 KİŞİ, TEMİZLEMEK İÇİN GİRDİKLERİ SU KUYUSUNDA ÖLDÜ

Değerli okurlar, 1 Ekim 2025 Çarşamba günü televizyon kanallarında yukardaki haber geçti. Evet birkaç saniyelik görüntüler ile gelip geçti. Bir ailenin evlerine beklenmeyen bir ateş düştü, geride kalanları yaktı geçti.

Haber şöyleydi: Diyarbakır'ın Çermik ilçesinin Petekkaya Mahallesi'nde Mehmet (33), Mehmet Emin (35) ve Kemal Karabağ (18) ile Hanifi Yeşilyaprak (38), temizlemek için girdikleri, etrafı taşlarla örülü su kuyusundan uzun süre çıkmadı. Yakınlarının ihbarı üzerine bölgeye 112 Acil Sağlık, AFAD, itfaiye ve jandarma ekipleri sevk edildi.

Ağız genişliği yaklaşık 1 metre, dip genişliği 2,5 metre, derinliği 15 metre olan kuyuya merdiven ve halat yardımıyla giren ekipler, 4 kişinin karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybettiğini belirledi. Cenazeler, ekiplerin çalışması sonucu kuyudan çıkarılarak, otopsi için Diyarbakır Adli Tıp Kurumu'na gönderildi.

Diyarbakır Valiliğinden yapılan açıklamada, "Vatandaşlarımız maalesef hayatlarını kaybetmişlerdir. Olayla ilgili gerekli adli ve idari incelemeler başlatılmıştır. Hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet, ailelerine, yakınlarına ve tüm hemşerilerimize başsağlığı diliyoruz." ifadelerine yer verildi. BİTTİ. Sıradaki başka habere geçildi.

Aslında haberin tam içeriği şöyleydi. Kuyuyu temizlemek için önce 18 yaşındaki Kemal Karabağ kuyuya iniyor. Beraberinde indirdiği benzinle çalışan motopompu çalıştırıyor ve bayılıyor. Onu merak eden amcalardan birisi kuyuya iniyor durumu görüyor yeğenini sırtın alıp kuyudan çıkarmaya çalışıyor ama oda kendini kaybediyor. Durumu fark eden diğer iki akraba da kuyudakileri kurtarmak için sıra ile iniyorlar ve orada kalıyorlar. Yukarda başka kimse kalmayınca kuyuda bayılanlar geçn süre içinde  hayatlarını kaybediyorlar.

Değerli okurlar ne metan ne de karbonmonoksitten dolayı ölenlerin toplam sayısı için güvenilir, tek ve kapsamlı bir veri şu anda kamuoyuna açık görünmüyor. Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) maden ocaklarında son 72 yılda metan gazından kaynaklanan patlama, tutuşma, boğulma vs. olaylarda 799 kişi ölmüş.

Bildiğiniz gibi, 6 Temmuz 2025’te “Pençe-Kilit” bölgesinde bir mağarada yapılan arama-tarama faaliyetinde metan gazına maruz kalan askerlerden 12 askerimiz şehit olmuştu.  

Daha yakın bir vakada, 2025’te Adıyaman’da bir maden ocağında metan gazı sızıntısı nedeniyle 1 işçi ölmüş, 2 işçi yaralanmış

Türkiye’de yıllık Karbonmonoksit (CO) zehirlenmesi ölümleri genelde yaklaşık 150–300 kişi aralığında rapor ediliyor; bu, son 10-15 yıllık ortalamaya göre kabaca 10 yılda 1.500–3.000 ölümü işaret edebilir. Bu tahmin yıllara ve raporlama farklarına göre değişiyor.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın verdiği bilgilere göre, 2015 yılında Türkiye’de 1.131 zehirlenme vakasında, 193 kişi hayatını kaybetmiş.

2016, 2017, 2018, 2019 yıllarında da her yıl CO zehirlenmesi sonucu 144-206 arası kişi ölmüş gibi.

Sonuç olarak; Karbonmonoksit için: Yıllık veriler mevcut, ama yılları toplamaya kalkarsak muhtemelen binler mertebesinde ölümler var.

Ben bu yazımda şunu vurgulamak istedim. Kuyularda, mağaralarda, kanalizasyonlarda, kent çöplüklerinde biriken metan gazı ve karbonmonoksit gazı hakkında insanlarımız hala çok cahil. Bu cehaleti yenmek için hükümetlerimiz neden hiçbir çözüm üretemiyor?

Akıllarına gelmeyen çözümü de ben yazayım. Gaz zehirlenmelerinden en çok etkilenenler köylülerimiz ve kaçak kazı yapan define avcıları ile şehirlerde değişik işlerde değişik yerlerde kuyumsu yerlere inen inşaat işçileridir.  Ve bu vatandaşlarımız Cuma namazlarını kaçırmazlar. Diyanet işleri başkanlığı en azından yılda bir kere Cuma hutbelerinde metan gazından ve Karbonmonoksit gazından bahsetmeyi neden akıl etmez? Kıldan, tüyden, başörtüsünden, orucun nasıl bozulacağından sıra gelmiyor mu?

Ben yedek subaylığımı yaparken gece derslerinden çocuklara hep NBC (Nükleer, Kimyasal, Biyolojik) silahlarından bahsettim. Çünkü, tarıma ve üzümlerimize ve fındıklarımıza düşmanın verdiği zararlar bunlarla oluyordu. Çünkü en önemli konu buydu. Biliyordum eğitimden yorgun gelen çocuklar gece derslerinde uyukluyorlardı, öğrendiklerinin çoğunu unutacaklardı ama tarlaların, bağlarını, bahçelerini ilgilendiren bu konuyu unutmayacaklardı.

Diyanet’de bu ölümcül konuyu Cuma hutbelerinde anlatabilir. Öneri benden uygulama Diyanet İşlerinden.